ΤΡΙΟΛΕΤΑ γένους θηλυκού της ποιήτριας Στέλλας Πετρίδου

 

Μεγάλη η χαρά μου να κρατώ στα χέρια μου το νέο βιβλίο της αγαπητής κ. Στέλλας Πετρίδου και  ως αναγνώστρια,  να ανοίξω την αυλαία εικόνων και στίχων και να εισχωρήσω στους βαθιούς νοηματικούς και συναισθηματικούς παραλληλισμούς της ποίησής της. Είναι γεγονός ότι δεν είχα συναντήσει άλλη φορά το είδος αυτό της ποίησης, το τριολέτο, οπότε το ενδιαφέρον και η περιέργειά μου ήταν στα ύψη μιας και η κ. Στέλλα Πετρίδου καταπιάνεται σε κάθε είδους ποίηση με τόλμη και σπουδή, με λυρισμό και με έμμετρη απόδοση.

Φυσικά αναζήτησα τι είδους είναι αυτή η ποίηση  και πληροφορήθηκα ότι πρόκειται για μια ποιητική φόρμα που πρωτοεμφανίστηκε τον 13^ο αιώνα στη Γαλλία. Είναι  ολιγόστιχη με κύριο χαρακτηριστικό της την επανάληψη στίχων με ολοκληρωμένο συμπαγές νόημα και με έντονο  λυρισμό. Οι εκδόσεις του βιβλίου είναι η Άλφα Πι, η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι του  λογοτέχνη Παντελή Γάτη, ενώ ο πίνακας είναι του ζωγράφου Χρήστου Πετρίδη, πατέρας της ποιήτριάς μας, κι έχει τον τίτλο "Οι τρεις Χάριτες".  Κάθε τριολέτο της ποιήτριάς μας συνοδεύεται από ένα σκίτσο του Γεώργη Διλμπόη από τη συλλογή «Ό,τι δεν προλαβαίνει να γίνει ποίημα». Ο συνδυασμός αυτός, εικαστικών τεχνών και στίχων μου διεγείρει την περιέργεια αλλά και την πρόκληση για ένα άρτιο κι αισθητικό αποτέλεσμα. Και το ένιωσα στα πιο βαθιά κύτταρά μου, εξηγώντας σας τον λόγο.

Στο εξώφυλλο τρεις γυναικείες φιγούρες χορεύουν και στροβιλίζονται ελεύθερα, αέρινα, χαρούμενα, με ρυθμό και με χάρη. Οι γραμμές είναι καμπύλες, όπως ταιριάζουν στη γυναικεία φύση και στο κοινό στο οποίο απευθύνεται η ποιήτρια. Τρεις αιθέριες υπάρξεις, που σε κάνουν να νιώσεις την αίσθηση της ζωής, την ανάγκη έκφρασης και δημιουργίας. Την αρχή, την μέση, το τέλος. Ως γνωστόν ο αριθμός τρία αντιπροσωπεύει το νου, το σώμα, την ψυχή. Την δημιουργικότητα, την επικοινωνία και την ανάγκη εξωτερίκευσης και έκφρασης , συναισθημάτων, ιδεών. Κοιτάζοντας λοιπόν τις γυναικείες αυτές φιγούρες νιώθεις την αλήθεια τους, την εσωτερική τους φωνή, την εμπιστοσύνη τους, την θέλησή τους να ξεκινήσουν κάτι, να το ζήσουν με την ψυχή και το σώμα τους, να οδηγηθούν στην σωστή κατεύθυνση ακολουθώντας τους χτύπους της καρδιάς τους. Οι κινήσεις τους υποδηλώνουν δράση κι ελευθερία, τα χέρια είναι άλλοτε ψηλά, προς τον ουρανό κι άλλοτε χαμηλά προς την γη. Σε μια αέναη κίνηση αντιθέσεων: γη – ουρανό, χαμηλά – ψηλά, λογική – καρδιά, συγκράτηση – ελευθερία. Δεν γίνεται να μην κάνω και αναφορά στα χρώματα των ενδυμάτων  των γυναικών αυτών. Μοβ χρώμα στην πλειοψηφία και μπλε. Το μοβ συνδυάζει τη σταθερότητα του μπλε και την ενέργεια του κόκκινου. Εκφράζει μυστήριο, πνευματικότητα, ηρεμία, αναζήτηση της αλήθειας, κατανόηση των ψευδαισθήσεων και των φαινομενικών καταστάσεων. Αντιπροσωπεύει επιδιώξεις πνευματικές, προβάλει καταπιεσμένα συναισθήματα, φόβους. Επιδιώκει την δικαίωση, την ολοκλήρωση, την απελευθέρωση από τα δεσμά του πάθους και των συναισθημάτων, την διεκδίκηση. Η μία φιγούρα έχει έντονο μοβ χρώμα ενώ η άλλη ανοικτό. Νιώθουμε την έξαρση συναισθημάτων , άλλοτε έντονων κι άλλοτε ρομαντικών, νοσταλγικών. Άλλοτε την λύπη, την απάτη, ίσως και την κατάθλιψη που μπορεί να προέλθει από τα λυπημένα συναισθήματα. Υπάρχει όμως και η τρίτη φιγούρα που φορά μπλε χρώμα. Το χρώμα του ουρανού και της θάλασσας, της πίστης και της αξιοπιστίας, της εμπιστοσύνης και της αλήθειας. Αμέσως λοιπόν γινόμαστε αποδέκτες έντονων συναισθημάτων κι αναγκών, επιθυμιών και απελευθέρωσης από τη λογική , που όμως δίνει κι αυτή την δική της μάχη για να επικρατήσει έναντι της καρδιάς. Η γυναίκα είναι συναισθηματικό ον, με ανάγκη έκφρασης κι επικοινωνίας, στοργής κι αγάπης, προσφοράς και γονιμότητας κι όλα αυτά καθρεφτίζονται στην ποίηση της κ. Πετρίδου.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση επίσης ήταν οι τίτλοι των εξήντα (60) ποιημάτων της. Κάθε τριολέτο κι ένας τίτλος με ουσιαστικό. Τα ουσιαστικά είναι μέρος του λόγου που αναφέρονται σε πρόσωπα, ζώα, πράγματα, τόπους αλλά και έννοιες, όπως στα τριολέτα της κ. Πετρίδου, που δηλώνουν ιδιότητα, ενέργεια, κατάσταση. Αποτελούν τον πυρήνα μιας ονοματικής φράσης, το υποκείμενο που δρα ή παθαίνει κάτι. Ειδικά τα αφηρημένα ουσιαστικά κινητοποιούν την σκέψη, σε προκαλούν να εμβαθύνεις και να μη σταθείς μόνο επιφανειακά. Έχουν γένος και αριθμό και στο βιβλίο μας εδώ είναι γένους θηλυκού και ενικού αριθμού. Κι αυτό διότι είναι αδύνατο να αριθμηθούν.  Τριολέτα γένους θηλυκού, με τίτλους γένους πράγματι θηλυκού. Το πρώτο τριολέτο φέρει τον τίτλο ΑΠΟΦΑΣΗ, νους που ενεργεί, λογική που παρακινεί. Διαβάζοντας όλους τους τίτλους με τη σειρά, ένιωσα την πάλη του ανθρώπου με τα συναισθήματά του και τις ανάγκες του, από την απόλαυση και την χαρά, στην μελαγχολία. Από την φυγή, στην ελπίδα και στην ψευδαίσθηση. Από την μετάβαση, στην εκδίκηση. Από την δικαίωση, στην ενοχή και στην αγανάκτηση. Από την χάρη και την ανεμελιά, στη δύση. Από την ευαισθησία, στην κραυγή. Από την ανάμνηση, στην εγκατάλειψη. Από την αυταπάτη, στην απόδραση. Από την επιλογή στην εξιλέωση. Από την συνήθεια στη προδοσία. Στο τέλος η ποιήτρια,  μας καθοδηγεί στην ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ κι από εκεί στην ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ. Στην ελευθερία, στην δημιουργικότητα, στην καρδιά, στην απελευθέρωση νευρωτικών καταστάσεων και αρνητικών συναισθημάτων. Μία κίνηση εναλλασσόμενων συναισθημάτων, που μας φανερώνουν την πορεία μιας ζωής, με τις χαρές και τις λύπες της, με τα λάθη της και τις σωστές επιλογές της, με τη ζωή και το θάνατο, με τη δημιουργία και την ανάγκη ελευθερίας, με τη συγχώρεση και με τη συμφιλίωση, με την προδοσία αλλά και με την τόλμη. Για την ανάγκη διεκδίκησης αυτού που πραγματικά αξίζει στον άνθρωπο. Την αγάπη και την επαφή.  Ζούμε κλιμακωτές καταστάσεις που άλλοτε μας αφήνουν ένα χαμόγελο, άλλοτε μια ευχαρίστηση, ενίοτε προβληματισμό και κατανόηση των αλληλοσυγκρουόμενων καταστάσεων των ανθρώπων. Διότι η ζωή αυτό ακριβώς είναι… ύπαρξη , ανάσα, ύλη αλλά και πνεύμα, ψυχή, κίνηση, δράση , ροή, νόηση, συναίσθημα, αγάπη, χωρισμός, γέννηση, θάνατος. Ήδη έχω προϊδεαστεί γι’ αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει.  Ο στοχασμός μου συναντά τις άλικες αποχρώσεις της ζωής  και είμαι σε θέση να διυλίσω τα γεγονότα όπως ακριβώς ποιητικά, με λυρισμό και με συναισθηματική πληρότητα μας τα παρουσιάζει η κ. Στέλλα Πετρίδου.

Η ποιήτρια αποφασίζει να ακολουθήσει την καρδιά της, εύχεται να βρει την απόλυτη αγάπη, απολαμβάνει την ευτυχία διότι είναι η ομορφιά της αγάπης. Αυτή ακριβώς η ευτυχία χτίζει κάστρα και γεμίζει προσμονή τον άνθρωπο. Ζει την έναρξη ενός έρωτα με φως, ελπίδα ανθισμένη, με χαρά. Εκεί κι ολοκληρώνει τον έρωτα μέσα σε ένα φιλί , σε ένα βλέμμα. Προσδοκά τον έρωτα, τρέχει γρήγορα να τον καταλάβει ,(σελ. 13) , να τον κλείσει στην αγκαλιά της. Ποτίζει να σύννεφά της με υπνωτικό φιλί, (σελ. 54),  για να μην πάρει κανείς το φως που φέγγει πάνω στον αγαπημένο της. Νιώθει πύρινη την αγκαλιά του, κοινωνεί με τα φιλιά του και η χαρά της γίνεται φως και στάχτη (σελ.55). Όταν η ψυχή νιώσει μόνη σαλπάρει, (σελ. 7), στο όνειρο διότι αυτό κρύβει μεγάλη χαρά, μπορεί να εκπληρώσει επιθυμίες της. Σαν ερωτευμένη γυναίκα προσφέρει κόκκινο τριαντάφυλλο, βασιλικό, ροδόνερο, θυμαρίσιο μέλι κι ο πόθος ανθεί σε μια ανάσα, με αγκαλιά ευχές για ευτυχία (σελ. 15). Υπάρχουν όμως στιγμές που δακρύζει για τα μοιραία λάθη, διεισδύεις στης νιότης της τα μυστικά (σελ.11). Άλλοτε μελαγχολεί για τον χαμένο έρωτα (σελ.14), το κλειδί της καρδιάς της εκλάπη, στα ρηχά των φιλιών ανετράπη (σελ.20). Νιώθει την φυγή ως φουρτούνα, σαν μαχαιριά της μοίρας (σελ.21), ένας έρωτας που άνθισε το καλοκαίρι και το φθινόπωρο δεν άντεξε την καταιγίδα.  Η ίδια αναρωτιέται: Ποιος κλέφτης άνεμος σε τράβηξ’ απ’ το χέρι κι είσαι πια φύλλο στο χιονιά δίχως πυξίδα; (σελ.22). Όμως δεν χάνει την ελπίδα της και θα ρωτήσει τους θαλασσοπόρους μην είδαν την αγάπη της στα ξένα; (σελ. 23). Η ίδια συνειδητοποιεί ότι στο ψέμα χτίζονται τα πιο μεγάλα λάθη κι ανακατεύονται αισθήματα και πάθη, αφήνοντας στη μνήμη χαραξιές (σελ. 26). Σκιές προδομένες αλητεύουν τις νύχτες, είναι σκυθρωπές και γεμάτες φόβο, γεννούν ενοχές στους καημούς που θεριεύουν (σελ. 28). Οι κρυφές αυτές αγάπες μαραζώνουν χωριστά , στα σκοτάδια τους σαν θλιβερά τραγούδια (σελ. 61).Η ίδια κραυγάζει: στο σώμα μου καρφώνεσαι και είσαι πληγή, την ψυχή μου κομματιάζεις, αγύρτη που την καρδιά δεν λογαριάζεις (σελ. 31). Στο τέλος όμως η αλήθεια λάμπει μες στα μάτια και το ψέμα πετιέται στα σκουπίδια (σελ. 30). Η ψυχή της κυνηγά το δίκιο, δίχως φόβο, με πείσμα στο βλέμμα, αποκτά βήμα αντρίκιο κι αρπάζει το ψέμα (σελ. 29). Με αγανάκτηση αποφασίζει να πάρει το δρόμο της εκδίκησης, διότι δεν αντέχει την αδικία, αισθάνεται μαχαιρωμένη την καρδιά της (σελ.32). Νιώθει θύμα μιας μοιραίας ιστορίας , η θλίψη της είναι αστείρευτο ποτάμι κι αποσύρεται στη σκιά της (σελ. 47). Κάνει προσπάθεια να ξεπεράσει τα βάσανά της (σελ.50), αυτός που την μοίρα της κράταγε στα χέρια του, παρατά την ψυχή της και καταλήγει σκουπίδι στο κενό (σελ. 33) κι αναρωτιέται: πες μου αν με αγάπησες έστω και λίγο. Αναζητά κάποιον φίλο της και δεν τον βρίσκει, θέλει να φωνάξει βοήθεια, αλλά ποιος φίλος της έμεινε στ’ αλήθεια; (σελ. 62). Σιγά σιγά η ποιήτρια οδηγείται στην κάθαρση της ψυχής της, ξεφεύγει από την κατάθλιψη, στηρίζεται στις δυνάμεις της και διαπιστώνει ότι δε θέλει να μοιάσει στη μοναξιά, δεν ταιριάζει στα μαύρα σκοτάδια και θα στρέψει τη ματιά της στην ομορφιά της ζωής (σελ. 25). Δεν της ταιριάζει η ζωή να βρίσκεται στα συντρίμμια, ούτε να είναι λουλούδι που ανθίζει σε μνήμα (σελ. 45). Κι αποφασίζει με τόλμη και βήμα βήμα να προχωρήσει στη ζωή της, να μάθει από τα λάθη της, να φορέσει κατάσαρκα το πείσμα, να σπάσει τις άμυνές της, να χορτάσει τ’ ανείπωτα πάθη (σελ.53). Χαμογελά στον ουρανό, αποφασίζει να ονειρευτεί, να ξεκάνει τους φόβους της και τα σκοτάδια της, να ζήσει τη ζωή της (σελ.56). Οδηγείται στη εξιλέωση, ξεπερνά τον εγωισμό της, εύχεται τα καλύτερα (σελ. 57)  κι αποφασίζει να τραβήξει δρόμο για άλλη πατρίδα. Μας λέει: φορώ στα μάτια μου μι’ αχτίδα, να’ ναι της μοίρας μου η γητειά (σελ. 63). Και η αναγέννηση γεμίζει την ψυχή της, τα βήματά της γίνονται ταχύτερα, δε θέλει άλλο ψέμα στη ζωή της αλλά την αλήθεια και την δικαίωση, το βλέμμα της θα το κρατήσει αλέκιαστο, θα ξεπλύνει τα φαρμάκια της (σελ. 64) και είναι έτοιμη για την μοναδική αγάπη στο διάβα της ζωής της. 

Η ποίησή της με κάνει να αναλογιστώ πάνω σε αυτό που είπε ο σπουδαίος συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης «Μια αστραπή η ζωή μας... μα προλαβαίνουμε». Κι έτσι μας παρουσιάζονται τα τριολέτα, σαν μια αστραπή ζωής με όλες τις στιγμές της, σημαντικές κι ασήμαντες, με την ωριμότητα στο διάβα της που σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι προλαβαίνεις να τη ζήσεις. Η τόλμη και η απόφαση της ποιήτριας, μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι «Στα όνειρα και την αγάπη τα πάντα είναι δυνατά», όπως είπε κι ο Ούγγρος ποιητής Janos Arnay. Και η ίδια η ποιήτρια μέσω της πάλης των έσω αντιθέσεων και των αντιπαλοτήτων οδηγείται σε μια ηθελημένη πραγμάτωση που κραυγάζει: Ναι στα όνειρα , ναι στην αγάπη μέχρι το τέλος της ζωής μου.

Συνοψίζοντας θα εκφράσω το εξής: Μέσα από την ποίηση της κ. Στέλλας Πετρίδου, ο καθένας και η καθεμιά βλέπει τον δικό του/της εαυτό, ζει και συμπάσχει μαζί της, χαίρεται και λυπάται, θυμώνει, νιώθει να θέλει να κραυγάσει αλλά κυρίως ευχαριστιέται  με την αναγέννηση, την τόλμη, το πείσμα, την προσμονή, την δικαίωση της ποιήτριάς μας. Οδηγείται στην υπέρβαση, στην προσωπική τόλμη. Η ποίηση της κ. Πετρίδου γίνεται ένας ενεργειακός παράγοντας που πλησιάζει καρδιά και μυαλό, ψυχή και πνεύμα, αγγίζει τον άνθρωπο, το ασύλληπτο πάθος, την εύθραστη μελαγχολία, τα φλόγινα μονοπάτια της ζωής. Νιώθουμε το θρόισμα της φύσης,  την αγκαλιά του έρωτα, το παθιασμένο φιλί του, την ανάγκη του ανθρώπου για στοργή και παρηγοριά, αγάπη και τρυφερότητα. Εκεί που η παλλόμενη λογική σκέψη αντιπαραβάλλεται με τις συντεταγμένες του έρωτα και μετουσιώνεται και αναγεννάται σε φλεγόμενα συναισθήματα ,στοιχεία όλα ταυτιζόμενα με την έννοια της πραγματικής ζωής του ανθρώπου!  Ο Φραγκίσκος Βάκων, Άγγλος φιλόσοφος είπε : Η προσωπικότητά μας είναι κήπος, ενώ η θέλησή μας είναι ο κηπουρός. Κι αυτό ακριβώς ένοιωσα με την κ. Πετρίδου, ένας ποιητικός κήπος συναισθημάτων και η ίδια κηπουρός της αλλαγής, της μεταμόρφωσης, της ωραιότητας, της αναγέννησης, του έρωτα και της αγάπης! Των σκέψεων που ποτέ δε σταματούν να στροβιλίζουν το μυαλό μας!

©Νίκη Σκουτέρη, Εκπαιδευτικός ΜSC, Yπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων ΕΠΟΚ, 09/01/2022

ΤΡΙΟΛΕΤΑ της κ. Στέλλας Πετρίδου

ΠΡΟΣΜΟΝΗ

Μ’ ολόγιομο φεγγάρι ξεπροβάλλει

τ’ Αυγούστου χάραμα λευκοντυμένη.

Τον κύρη της μ’ αγάπη περιμένει.

Μ’ ολόγιομο φεγγάρι ξεπροβάλλει.

 

Σ’ ερημικό του πόθου ακρογιάλι

Χτίζει τα κάστρα της ευτυχισμένη.

Μ’ ολόγιομο φεγγάρι ξεπροβάλλει

τ’ Αυγούστου χάραμα λευκοντυμένη.

 

AΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ

Στου φθινοπώρου την αυλή ήρθε και κάθισε

φύλλο ξερό που απ’ το δέντρο του έχει στάξει.

Τι κι αν η ζωή να ζήσει δανεική προσπάθησε,

στου φθινοπώρου την αυλή ήρθε και κάθισε.

 

Κι εκεί α’ αγέρας το χτυπούσε, το συμπάθησε,

στην τύχη έμοιασε, που ορέχτηκε ν’ αδράξει.

Στου φθινοπώρου την αυλή ήρθε και κάθισε

φύλλο ξερό που απ’ το δέντρο του έχει στάξει.

 

ΕΠΙΛΟΓΗ

Μια χούφτα όνειρα στα όνειρά μου κάνω

κι ύστερα χάνομαι στα χνάρια τους να ζήσω.

Χαμογελώ τον ουρανό τους να λευκάνω.

Μια χούφτα όνειρα στα όνειρά μου κάνω.

 

Κι απ’ τα σκοτάδια μου τους φόβους μου ξεκάνω,

μην τύχει κι άξαφνα απ’ τη χαρά λακίσω.

Μια χούφτα όνειρα στα όνειρά μου κάνω

κι ύστερα χάνομαι στα χνάρια της να ζήσω.

 

Βιογραφικό:

Η Στέλλα Πετρίδου κατάγεται από το Σκουτάρο της Λέσβου, όπου κι έζησε μέχρι την ενηλικίωσή της. Είναι απόφοιτος της σχολής Φ.Π.Ψ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της σχολής Δ.Υ.Λ.Σ. Σήμερα είναι εν ενεργεία Αξιωματικός του Λ.Σ. και μητέρα τριών παιδιών.

Ασχολείται συστηματικά με την ποίηση, την οποία προσπαθεί να παντρέψει αρμονικά με τη μελωδία δημιουργώντας όμορφα τραγούδια. Για το σκοπό αυτό κι έχει συνεργαστεί με αξιόλογους μουσικούς έως τώρα, ενώ το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας το παρουσιάζει στα μουσικά άλμπουμ, τα οποία και συνοδεύει ως ένθετα των ποιητικών συλλογών της. Στίχοι της φιλοξενούνται επίσης και σε μουσικά άλμπουμ άλλων καλλιτεχνών.

Ποιήματά της συμπεριλαμβάνονται σε αρκετές ποιητικές ανθολογίες, σε έντυπα και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ για το έργο της, μουσικό και ποιητικό, έχει κατά καιρούς βραβευθεί και διακριθεί σε πανελλήνιους και παγκόσμιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Εκτός από την ποίηση ασχολείται και με την πεζογραφία.

Είναι δημιουργός του ηλεκτρονικού καλλιτεχνικού περιοδικού «Texnes On Line» (www.texnesonline.gr), στο οποίο αρθρογραφεί και γράφει κριτικές βιβλίων, ενώ παράλληλα διατηρεί και προσωπικό ιστολόγιο με τίτλο «Λυρίδες»   (www.lyrides.blogspot.gr).

Τέλος, είναι τακτικό μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών και της Ένωσης Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος.

 

Συγγραφικό Έργο:

1. «Μίλα μου γι’ αγάπη», ποιητική συλλογή, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2015
2. «Αποχωρισμός», ποιητική συλλογή και cd single, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2016
3. «Προσφυγιά», ποιητική συλλογή και cd single, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2016
4. «Θάλασσα κι Ουρανός», ποιητική συλλογή και cd με δέκα τραγούδια, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2017
5. «Ο Καιρός», ποιητική συλλογή και cd με πέντε τραγούδια, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2017
6. «Έρωτας είναι», ποιητική συλλογή και cd με δώδεκα τραγούδια, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2018
7. «Ανυπόταχτες σκέψεις, 151 χαϊκού», ποιητική συλλογή, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2019
8. «Η αγάπη μπορεί», μυθιστόρημα και cd single, εκδόσεις Ελκυστής, Θεσσαλονίκη 2019
9. «Αύγουστος, ποίηση σε μορφή τάνκα», ποιητική συλλογή, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2020
10. «Έλα ξανά», ποιητική συλλογή και cd με δεκατρία τραγούδια, εκδόσεις Βακχικόν, Αθήνα 2020
11. «Ροντέλα 4 εποχών», ποιητική συλλογή, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2021
12. «Τριολέτα γένους θηλυκού», ποιητική συλλογή, εκδόσεις Άλφα πι, Χίος 2021