ΠΟΛΥ ΜΙΛΤΟΥ - ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΖΩΗΣ

Η συλλογή διηγημάτων της συγγραφέως Πόλυς Μίλτου με τίτλο <<Κομμάτια ζωής>> των εκδόσεων Ελκυστής  παρουσιάζει ανθρώπινες , αληθινές ιστορίες, κομμάτια ενός κοινωνικού συνόλου που συνυπάρχουν   στη σημερινή ή λίγο περασμένη εποχή. Το εξώφυλλο δείχνει ανθρώπους μόνους ή με παρέα , σε διαφορετικές κατευθύνσεις όπως ακριβώς διαφορετική είναι και η πορεία του κάθε ανθρώπου πάνω στη γη. Άλλοτε μόνοι μας με τις αποφάσεις μας κι άλλοτε με πράξεις , κινήσεις και συμπεριφορές των άλλων που κατευθύνουν και τις δικές μας. Η συγγραφέας με κριτική ματιά στέκεται πάνω στα αληθινά αυτά γεγονότα και τα παρουσιάζει με τέτοιον τρόπο άμεσο που είναι σαν να τα ζούμε κι εμείς οι ίδιοι. Μας συγκινούν , μας κάνουν να συλλογιστούμε πάνω στα έργα των ανθρώπων , στις συμπεριφορές εκείνες που άλλοτε μας χαροποιούν άλλοτε μας δυστυχούν. Θέματα καθημερινά όπως ενδοοικογενειακή βία, θρησκεία, φιλία, έρωτας, ηθική , πατριαρχία και η θέση της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία παρουσιάζονται με άμεσο και παραστατικό τρόπο. Κάθε ιστορία και μια αναδρομή από το παρελθόν, στο τώρα και στο μέλλον. Άλλες χαρούμενες κι άλλες πικρές. Έτσι είναι και η ζωή των ανθρώπων με πλήθος κομμάτια που όπως μας λέει και η κ. Μίλτου με πλήθος κομμάτια είναι και η ψυχή. Κάποιοι φαίνονται πιο τυχεροί και  χαμογελούν  άλλοι όμως θα αρχίσουν να μετράνε θραύσματα , μικρά ή μεγάλα ενώ υπάρχει κι εκείνη η κατηγορία ανθρώπων που η ζωή τους είναι πλήρως κομματιασμένη οδηγώντας τους σε δρόμο χωρίς επιστροφή. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά:

Άρωμα λεβάντας!

Είναι αρκετό ένα άρωμα, ένα χάδι , ένας ήχος , μία γεύση να πυροδοτήσει αναμνήσεις και συνήθειες παλιές κι αγαπημένες; Όσα χρόνια κι αν περάσουν μένουν ριζωμένα στο υποσυνείδητό σου και με το πρώτο απαλό τους άγγιγμα ανασύρονται και ζεις τα γεγονότα από την αρχή σαν εξορκισμός του παρελθόντος . Αυτό συμβαίνει στο πρώτο διήγημα  άρωμα λεβάντας, ένα άρωμα αγάπης, μητρικής στοργής και προστασίας. Ήδη στον ελλαδικό χώρο η θέση της γυναίκας είναι υποδεέστερη του ανδρός, κυρίως τα παλιότερα χρόνια . Η γυναίκα δεν  πρέπει να μορφωθεί, πρέπει ν’ ασχολείται μόνο με το σπίτι της, να φροντίζει τους άνδρες, της οικογένειά της , να δεχθεί για σύζυγο αυτόν που θα της προτείνουν οι γονείς της, για το δικό της καλό φυσικά. Οι πιο επαναστατημένες γυναίκες εύκολα δέχονται τις ταμπέλες της ανήθικης και της πρόστυχης , της πόρνης και της σιχαμένης. Και η κατάρα των γονιών, τι ρόλο μπορεί να παίξει στη ζωή των παιδιών τους; Η εύκολη κριτική ή μάλλον κατάκριση πόσο μπορούν να σε δικάσουν, να σε ντροπιάσουν, να σου καταστρέψουν την ζωή; Κι αυτό λέγεται αγάπη των γονιών προς τα παιδιά τους ή αμέτρητος εγωισμός για το καθαρό τους <<κούτελο>>;

Αχ, καρδιά μου …

Η κοινωνική θέση της γυναίκας πάνω στα ηπειρωτικά χωριά παρουσιάζεται σε αυτό το διήγημα. Η θέση του πατέρα να παντρέψει οπωσδήποτε τις κόρες του πριν περάσουν τα χρόνια τους και μείνουν γεροντοκόρες. Οι θυσίες των κοριτσιών εκείνα τα χρόνια να μην ακολουθούν τον έρωτά τους επειδή είχε σειρά γάμου η μεγαλύτερη αδερφή τους. Η ζήλια και η κακία που σαν δηλητήριο χύνονται στην καρδιά ενός  μικρού  εφήβου. Η σκληρότητα πολλές φορές των παιδιών απέναντι στους γονείς του, στην περίπτωσή μας στην μάνα του. Αυτό που θεωρούμε δεδομένο , που έχουμε μάθει μόνο να ζητάμε κι όχι να προσφέρουμε. Όλα αυτά τόσο γνώριμα ακόμα και στη δική μας εποχή. Πόσοι νέοι και νέες έχασαν του γονείς τους ξαφνικά χωρίς να απολαύσουν το χάδι τους , έναν παρήγορο λόγο , ένα σ’ αγαπώ. Και να κλείνουν τα μάτια τους οι γονείς μόνοι και παραπονεμένοι. <<Άδικος κόπος να θρηνείς όταν πλέον είναι αργά>> μας λέει η συγγραφέας και συμφωνώ μαζί της. Το διήγημα αυτό με συγκίνησε διότι πολλές φορές όταν κρύβουμε τα μυστικά μας μπορεί να είναι μοιραίο για εμάς τους  ίδιους από ότι όταν ανοίξουμε την καρδιά μας στους κατάλληλους ανθρώπους κι εκφραστούμε!

Πάνω στη ραχούλα με τις  κερασιές …

Πόσες φορές η ζωή δεν έχει δείξει το άσχημο πρόσωπό της σε κάποιους και το όμορφο πρόσωπό της σε άλλους. Οι παλιοί άνθρωποι έλεγαν <<κάθε φτωχός και η μοίρα του>> κι αυτό έχει πολλές δόσεις αλήθειας όσα χρόνια κι αν περάσουν. Ο βιασμός μέσα στην οικογένεια , η παιδοφιλία είναι ένα φαινόμενο που παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στη σημερινή μας εποχή κι αριθμεί χιλιάδες θύματα από αρχαιοτάτων χρόνων. Η Μαριγώ δεκαπέντε χρονών κοπέλα βιαζόταν από τον πατριό της και η μάνα της αντί να συζητήσει ή να καταλάβει τη συνέβαινε στην κόρη της  την παράτησε αβοήθητη κι απροστάτευτη σε έναν γκρεμό με κερασιές. Ο ισχυρός που επιδεικνύει όλη την δύναμή του και την επιβολή του πάνω στους αδύναμους. Ο ισχυρός που έχει τόσους συνεργούς , ικανούς να τον υπηρετήσουν και να ωθήσουν το  θύμα μόνο και απροστάτευτο , ακόμα πιο βαθιά στη θλίψη του, στον πόνο του, στην εκμετάλλευσή του, στη τοποθέτηση ταμπέλας, που όλοι γνωρίζουμε  πόσο δύσκολο είναι ν’ αφαιρεθεί από πάνω σου. Τελικά πόσοι είναι οι ένοχοι και ποιοι είναι αυτοί που ωθούν κάποιον σε μια παράνομη κι ανήθικη ζωή; Πόσοι είναι οι ένοχοι που κρύβονται πίσω από την ηθικολογία τους και την καθωσπρέπει ζωή τους  και οδηγούν τον άνθρωπο μέχρι την αυτοκτονία; Ποιοι είναι οι αθώοι; Και ποιοι στην τελική οι άνθρωποι;

Το βάρος και η κατάρα

Η ηθική των ανθρώπων που κρύβονται πίσω από την καθώς πρέπει συμπεριφορά τους και  την οικονομική άνεσή τους, έτοιμοι να πουλήσουν και ν’ αγοράσουν οτιδήποτε τους αποτελεί εμπόδιο. Ο πατέρας, ο φαμίλιας, ο πατριάρχης που μπορεί να έχει όσες φιλενάδες θέλει, να πίνει και να μεθά και να βιάζει τη γυναίκα του και φυσικά ο κόσμος  να γνωρίζει και να μη μιλά. Τα αγόρια που μαθαίνουν από την οικογένειά τους να παίζουν με την αθωότητα των κοριτσιών και μετά να τα διαπομπεύουν και να τα διασύρουν στο χωριό. Η γυναίκα που γεννιέται και είναι κακορίζικη , δυστυχία και πίκρα σε ένα σπίτι. Ο κωφάλαλος που είναι η κατάρα του σπιτιού και που για όλα φταίει , όπως και μια γυναίκα , αντίθετα όμως ο άντρας ποτέ. Κι όποιος φτωχός κι εδώ πάλι στη μοίρα του. Αδικίες, πίκρες , δυστυχία αναδύονται και σε αυτό το διήγημα με χιλιάδες ενόχους κρυφούς και φανερούς.

Το ένα ευρώ

Ο ίδιος ο Κύριος ζήτησε να μοιάσουμε στον τελώνη κι όχι στον Φαρισαίο. Στη ζωή μας όμως πόσους Φαρισαίους έχουμε συναντήσει; Ανθρώπους εγωιστές και περήφανους που κοιτάζουν τη δόξα των ανθρώπων, που κινούνται πονηρά και ύπουλα , που η κατάκριση είναι το μόνιμο κλειδί εισόδου στις ζωές των άλλων, που χαίρονται και καμαρώνουν με τις αγαθοεργίες τους , που φροντίζουν όχι να είναι κρυφές όπως είπε ο Κύριος χαρακτηριστικά, να μην γνωρίζει η δεξιά σου τι ποιεί η αριστερά σου αλλά να είναι γνωστές στον κόσμο. Η σκληρότητα καρδιάς, ο γογγυσμός, τα ψέματα και η υποκρισία. Όλα κρυμμένα πίσω από την εικόνα μιας χριστιανικής , τίμιας κι ενάρετης γυναίκας. Και το παιδί φωνάζει: <<Ο Θεός είναι αγάπη, δεν είναι ο Θεός πόνος >> ,αλλά ποιος άνθρωπος το ακούει ή το καταλαβαίνει; Μόνο ο Θεός που θα φωτίσει αυτό το μικρό παιδί και θα γίνει ένας άγγελος επί γης, χρήσιμος για τους συνανθρώπους του. Αυτός είναι χριστιανός.

Χριστουγεννιάτικη αγάπη

Όλοι μιλάνε για την αγάπη! Προσφέρουν αγάπη στα παιδιά τους , στον άντρα τους ή στη γυναίκα τους , ζουν μια τίμια κι ενάρετη ζωή σύμφωνα με τις εντολές του Θεού, εξομολογούνται , κοινωνούν. Όμως προς τι όλα αυτά; Για τον εγωισμό και  την σκληρότητα της καρδιάς που νομίζει ότι αγαπάει; Αγάπη σημαίνει νοιάζομαι, αφουγκράζομαι, νιώθω, συγχωρώ, αγωνίζομαι για κάποιον, τον προστατεύω, τον σκέφτομαι, θυσιάζομαι χωρίς ίσως  να το γνωρίζει  ο άλλος. Κι όμως πόσες φορές νομίζουμε ότι αγαπάμε; Πόσες φορές μας ενοχλεί ο γείτονας και η συμπεριφορά του; Πόσο εύκολα βγάζουμε τα συμπεράσματά μας και κρίνουμε τον άλλον; Πόσο εύκολα τον πληγώνουμε κι αδιαφορούμε για τον συνάνθρωπό μας; Και πόσο σκληρή μπορεί να επιμένει μια καρδιά ακόμα και μετά θάνατον κάποιου που δεν ταίριαζε στο κοινωνικό του  status;

Χριστουγεννιάτικη αληθινή αγάπη

Ποιος σκέφτεται τι υπάρχει κρυμμένο πίσω από μια ανήθικη γυναίκα , μία πόρνη; Ποιος μπορεί να σκεφθεί ότι πίσω από την αρχική εικόνα που βλέπουν τα μάτια μπορεί να κρύβεται μια πικραμένη, πονεμένη και αγνή ψυχή; Πόσο εύκολα ένας άνθρωπος μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του για κάποιον άλλον; Και τελικά ποιος είναι αυτός που μπορεί να προσφέρει πραγματικά βοήθεια σε κάποιον που την χρειάζεται; Ένας ηθικός ή ένας ανήθικος άνθρωπος; Πόσο υποκριτές μπορεί να είμαστε στη ζωή μας ; Και πόσο άνθρωποι; Πόσο μπορούμε να παίξουμε  εμείς τον ρόλο του Θεού και να τοποθετήσουμε κάποιον σε μία κόλαση ή σε έναν παράδεισο; Μήπως ο Χριστός δεν ήρθε για να σώσει τις πόρνες και τους τελώνες; Ε, τίμιε άνθρωπε; Εσένα τι θα σε κάνει;

Η γιαγιά και το πεφταστέρι των Χριστουγέννων

Πολλές φορές οι γονείς με τις πράξεις τους πληγώνουν τα παιδιά τους  που μη αντέχοντας ν’ αντιμετωπίσουν μία κατάσταση που δεν τους αρέσει και που οι γονείς δεν αφουγκράζονται  τις ανάγκες τους , φεύγουν από το σπίτι. Το διήγημα αυτό έχει αισιόδοξο τέλος! Το ανήλικο κορίτσι δεν χάνεται στα ύποπτα μονοπάτια μιας πόλης αλλά σαν άστρο φωτεινό ζει μυστικά προστατεύοντας τους άλλους. Και φυσικά ο έρωτας , η ένωση ξανά της οικογένειας και η αναγνώριση των λαθών των γονιών έρχεται να ολοκληρώσει την αισιόδοξη ιστορία μας.

Μη λυγίζεις

Πόσες φορές ο άνθρωπος δεν αισθάνεται βάρος για μια αμαρτία του , ίσως για κάποια άσχημη συμπεριφορά του, για αποφάσεις της ζωής του; Στη ζωή όμως συμβαίνουν και πράγματα που κανείς δεν τα περιμένει .  Στο κάτω κάτω  τίποτα δεν είναι δεδομένο. Κι ο δάσκαλος βρίσκει την αγάπη και την αποδοχή στους κατοίκους του νησιού και του έρωτα σαν εξιλέωση για ότι άσχημο του συνέβηκε.

Είναι γεγονός ότι μέσα από τόσες διαφορετικές ιστορίες προβληματίστηκα , συγκινήθηκα. Κοινωνικά μηνύματα, αξίες και συμπεριφορές στολίζουν  το βιβλίο της Πόλυς Μίλτου κι εύχομαι να είναι καλοτάξιδο! Με απλότητα, χωρίς υπερβολές και με όμορφους αληθινούς διαλόγους ταξίδεψα στη ζωή των αληθινών ηρώων της και βρήκα αρκετά κοινά σημεία με τη σύγχρονη, μοντέρνα , επιστημονική και τεχνολογική εποχή μας.  Τα συγχαρητήριά μου!

Νίκη Σκουτέρη 25/04/2020